TPMS System Monitorowania Ciśnienia w oponach

TPMS - to skrót od angielskiego terminu Tire Pressure Monitoring System, czyli System Monitorowania Ciśnienia w oponach.  Wprowadzone przepisy w listopadzie 2014 r. nakazują producentom, by każdy nowy samochód sprzedawany na terenie krajów Unii Europejskiej musiał być wyposażony w system monitorowania ciśnienia w oponach. Według założeń tego przepisu, system TPMS powinien wykryć spadek ciśnienia w oponie o 20% lub obniżenie do wartości 1,5 bar w ciągu 10 min dla jednego koła lub 60 min dla czterech kół.

TPMS jest to system, który wykorzystuje czujnik ciśnienia w oponach, aby monitorować ciśnienie powietrza w oponach. Działa na zasadzie pomiaru siły, jaką wywiera powietrze na wewnętrzną powierzchnię opony.

Istnieją dwa rodzaje czujników TPMS bezprzewodowe i przewodowe. Bezprzewodowe czujniki TPMS składają się z czujnika ciśnienia, nadajnika radiowego, anteny i baterii. Nadajnik radiowy wysyła sygnał z informacją o ciśnieniu powietrza w oponie do jednostki sterującej TPMS w samochodzie, która z kolei wyświetla informacje na desce rozdzielczej. Jeśli ciśnienie w oponie spadnie poniżej ustalonego poziomu, system TPMS poinformuje kierowcę poprzez sygnał dźwiękowy lub wyświetlenie komunikatu na desce rozdzielczej.

Czujniki przewodowe są połączone z jednostką sterującą TPMS przewodem, który przesyła sygnał z informacją o ciśnieniu powietrza w oponie do jednostki sterującej, która z kolei przetwarza i wyświetla informacje na desce rozdzielczej.
W obu przypadkach czujnik rejestruje zmiany ciśnienia powietrza w oponie i informuje kierowcę o konieczności pompowania opon. Celem TPMS jest przede wszystkim zwiększenie bezpieczeństwa na drodze poprzez zmniejszenie ryzyka wypadku, spowodowanego niskim ciśnieniem w oponach. Ponad to czujnik ten pomaga również uniknąć zwiększonego zużycia paliwa czy szybszego zużycia opon.

Do obsługi systemu TPMS potrzebne są specjalne urządzenia do obsługi czujników TPMS.

Dane techniczne czujnika TPMS mogą się różnić w zależności od producenta i modelu czujnika. Niemniej jednak, typowe dane techniczne, które można znaleźć w specyfikacjach czujników to:

• Zakres pomiarowy ciśnienia: określa maksymalny i minimalny zakres ciśnienia powietrza w oponach, który może być mierzony przez czujnik. Zazwyczaj wynosi od około 100 kPa do 900 kPa
• Dokładność pomiaru ciśnienia: określa dokładność pomiaru ciśnienia powietrza w oponie, zwykle wynosi ? 10 kPa
• Temperatura pracy: określa maksymalny i minimalny zakres temperatury otoczenia, w którym czujnik może działać poprawnie. Zakres ten zwykle wynosi od około - 40°C do + 125°C
• Żywotność baterii: określa czas, przez który czujnik może działać na jednej baterii, zwykle wynosi od 5 do 10 lat
• Częstotliwość radiowa: określa częstotliwość nadawania sygnału z informacją o ciśnieniu powietrza w oponie do jednostki sterującej TPMS w samochodzie. Zazwyczaj wynosi ona 315 MHz lub 433 MHz

Ważne jest, aby zawsze wybrać odpowiedni model czujnika TPMS, który jest dedykowany dla konkretnego modelu samochodu, ponieważ nieodpowiedni czujnik może nie działać prawidłowo lub nie być kompatybilny z jednostką sterującą TPMS w samochodzie.

Kolejny ważny temat to zestawy serwisowe TPMS - są to komplety narzędzi, elementów i akcesoriów umożliwiające naprawę, konserwację i serwisowanie systemów TPMS w samochodach.

W skład typowego zestawu serwisowego mogą wchodzić:

• Narzędzia do demontażu i montażu czujników TPMS np. specjalne klucze nasadowe lub klucze dynamometryczne, które umożliwiają dokładne dokręcanie czujników do felg kołowych
• Czujniki TPMS, czasem w zestawach są dedykowane dla konkretnych modeli samochodów lub opon
• Zawory do czujników TPMS, które mogą być wymieniane w ramach serwisu lub naprawy
• Baterie do czujników TPMS
• Narzędzia do programowania czujników TPMS, np. specjalne urządzenia diagnostyczne, które umożliwiają odczytanie i zapisanie danych konfiguracyjnych czujników TPMS
• Instrukcje obsługi i katalogi części zamiennych.

Zestawy serwisowe TPMS są przeznaczone dla mechaników samochodowych, wulkanizatorów i innych specjalistów zajmujących się serwisowaniem systemów TPMS, a także dla użytkowników, którzy samodzielnie chcą przeprowadzić konserwację i naprawę swojego systemu TPMS. 

Na koniec warto wspomnieć również, że istnieją różne rodzaje zaworów do czujników TPMS, które różnią się między sobą konstrukcją, materiałem wykonania, rozmiarem i sposobem montażu.

Między innymi wyróżniamy zawory takie jak:

• Zawory stalowe ? są wykonane z trwałego materiału np. stal nierdzewna lub mosiądz, co gwarantuje ich wytrzymałość i odporność na korozję. Zawory te często są stosowane w ciężarówkach, autobusach i innych dużych pojazdach, gdzie wymagane jest większe ciśnienie w oponach.
• Zawory aluminiowe ? są lżejsze niż zawory stalowe i posiadają wysoką odporność na korozję. Zawory aluminiowe są coraz częściej stosowane w samochodach osobowych, ponieważ zwiększają efektywność paliwową poprzez zmniejszenie masy niewspółmiernie do wytrzymałości.
• Zawory gumowe ? są wykonane z elastycznego materiału, takiego jak kauczuk, i zwykle są stosowane w tańszych modelach samochodów. Są mniej trwałe niż zawory stalowe i aluminiowe przez co wymagają częstszej wymiany.
• Zawory do bezdętkowych felg - umożliwiają bezpieczne połączenie czujnika TPMS z felga. Zawory te wymagają specjalnych narzędzi do ich montażu.